W tym roku mija 100. rocznica urodzin Leopolda Tyrmanda i 35. rocznica jego śmierci. Rok 2020 został ogłoszony przez Sejm RP rokiem Leopolda Tyrmanda.
Leopold Tyrmand
Niezwykle ciekawa, pełna sprzeczności postać, która wciąż niepokoi, budzi podziw, ale i wątpliwości.
Urodził się w 16 maja 1920 roku w Warszawie. Pisarz, publicysta, znawca jazzu. Postać owiana legendą, ikona polskiego świata artystycznego lat pięćdziesiątych XX wieku, łączony jest ze zjawiskiem „bikiniarzy”, chociaż sam się za bikiniarza nie uważał.
Duży wpływ na jego światopogląd i twórczość miał roczny pobyt w Paryżu w roku 1938, gdzie uczęszczał na wydział architektury Academie des Beaux-Artis.
Publikował m. in. w „Expresie Wieczornym”, „Tygodniku Powszechnym”, „Rzeczpospolitej”, „Ruchu Muzycznym”, „Przekroju”.
W marcu 1965 roku wyjechał z Polski, jak się później okazało - na zawsze. Najpierw podróżował po Europie, następnie wyjechał do Stanów Zjednoczonych, publikował w paryskiej „Kulturze”, nawiązał współpracę z prestiżowym tygodnikiem „The New Yorker”, w którym swoje opowiadania publikowali tacy pisarze, jak Nabokov, Shaw czy Salinger.
W 1971 r. ożenił się z Mary Ellen Fox, była ona trzecią żoną pisarza po Małgorzacie Rubel-Żurowskiej i znanej projektantce Barbarze Hoff. W 1981 r. urodziły się im bliźnięta Rebecca i Matthew.
Pisarz zmarł nagle na zawał serca podczas wakacji na Florydzie 19 marca 1985 roku.
„Dziennik 1954” jest uważany za jego najwybitniejszą książkę. Jest kopalnią wiedzy o powojennej Warszawie, kroniką życia obyczajowego, manifestacją niezależności w czasach niesprzyjających indywidualizmowi, a także obroną piękna i kultury.
„Zły” – książka łącząca konwencje kryminału i romansu, była pisana na zamówienie od Wydawnictwa Czytelnik na „powieść sensacyjną o chuliganach i bikiniarzach”. Ta pełna humoru i rozmachu powieść była ewenementem w powojennej literaturze i zyskała natychmiastowa popularność. Sukces „Złego” był początkiem dobrego czasu dla autora.
Na uwagę zasługuje również książka „U brzegów jazzu”, pełna pasji i znawstwa. Tyrmand stał się liderem powstającego ruchu jazzowego w Polsce, organizował festiwale i koncerty.
Autor „Złego” przez całe życie grał postać Leopolda Tyrmanda, jak powiedział Krzysztof Teodor Toeplitz.
„On wymyślił siebie i schował się za tą postacią” – napisał Mariusz Urbanek, autor biografii Tyrmanda.
Tak charakteryzował go Henryk Dasko: „Lubił się widzieć ideologiem, ale jego domeną i namiętnością była kontestacja. Jak wielu kontestatorów, potrafił drażnić arogancją, manierycznymi pozami, snobizmem, nieraz przekraczającym granicę dobrego smaku. Ale częścią jego legendy jest także niezwykła odwaga, której dowody niejednokrotnie dawał w życiu”.
Bibliografia:
Zły Tyrmand / Mariusz Urbanek. – Warszawa : Iskry, 2007
Zestawienie bibliograficzne:
Był jazz… / Tadeusz Zielichowski-Woyniłłowicz // Twórczość. – 2002, nr7/8, s. 238-241
Celebryta Tyrmand / Mariusz Cieślik // Newsweek Polska. – 2011, nr 47, s. 86-90
Dojrzały za młodu / Tomasz Zbigniew Zajdel // Rzeczpospolita. – 2000, nr 113, s. A8
Naprawdę chcecie Tyrmanda? : oto jestem! / Matthew Tyrmand ; rozmawia Ewa Winnicka // Duży Format. – 2013, nr 39, s. 22-24; dod. Do Gazety Wyborczej
Nie taki zły / Krzysztof Teodor Toeplitz // Polityka. – 2007, nr 25, s. 68-70
Pierwszy playboy literatury / Bartosz Marzec. – Rzeczpospolita, nr 2010, nr 222, s. A18
/recenzja/
Stemple w paszporcie / Sławomir Mrożek, Leopold Tyrmand // Rzeczpospolita. – 2017, nr 274, s. 32-33
To będzie hołd dla mojego ojca / Matthew Tyrmand ; rozmawia Dorota Kania, Aleksander Wierzejski // Gazeta Polska. – 2019, nr 51/52, s. 36
Tyrmand dla dorosłych / Krzysztof Masłoń // Rzeczpospolita. – 2010, nr 231, s. P10-P11
Tyrmand na zimno / Marek Łebkowski // Wprost. – 1999, nr 20, s. 14-15
Zakochani w zołzie Polsce / Małgorzata I. Niemczyńska // Gazeta Wyborcza. – 2018, nr 40, s. 31
Żona supermana / Mary Ellen Tyrmand ; rozmawia Monika Brzywczy // Przekrój. – 2012, nr 42, s. 60-63
Życie towarzyskie i ideowe : Tyrmand w Ameryce / Kalina Błażejowska // Tygodnik Powszechny. – 2010, nr 20, s. 36-37
/Artykuły znajdują się w czasopismach dostępnych w Czytelni KBP/
