Jedna z najbardziej inspirujących osobowości polskiej literatury XX wieku.
W tym roku mija 75. rocznica śmierci poetki.
Urodziła się 24 listopada 1891 roku w Krakowie, była córką jednego z najbardziej znanych ówczesnych malarzy Wojciecha Kossaka, wnuczką wybitnego malarza Juliusza Kossaka. Młodszą siostrą Marii była Magdalena Samozwaniec.
Nigdy nie chodziła do szkoły, nie studiowała. Zapewniono jej edukację domową na wysokim poziomie, dużo czytała. Jej dom rodzinny – dwór Kossakówka był centrum wydarzeń kulturalnych, tam spotykali się najważniejsi twórcy owych czasów – Henryk Sienkiewicz, Wincenty Lutosławski, Ignacy Jan Paderewski.
Trzykrotnie wychodziła za mąż. Pierwszym mężem był Władysław Bzowski – oficer wojsk austriackich, drugim Jan Gwalbert Pawlikowski – pisarz i taternik, trzecim lotnik Stefan Jasnorzewski.
Debiutowała zbiorem poezji "Niebieskie migdały" w 1922 roku. Kolejne tomiki to „Różowa magia", „Pocałunki", „Dansind", „Wachlarz".
Miłość i erotyka przewijać się będzie przez całą jej twórczość. Występowała jako poetka miłości, głównie w znaczeniu intensywnych emocji i stanu zakochania.
Obok poezji pisała również dramaty m. in. „Baba-Dziwo", „Mrówki".
Obracała się głównie w kręgu zaprzyjaźnionych literatów i artystów: poetów Skamandra, formistów krakowskich. Utrzymywała kontakty z elitą poetycką. Krytyka była dla poetki przychylna.
W roku 1935 Polska Akademia Literatury uhonorowała ją Złotym Wawrzynem Akademickim, dwa lata później otrzymała literacką nagrodę miasta Krakowa.
We wrześniu 1939 roku wraz z mężem opuszcza Polskę, przez Rumunię trafia do Francji, aby ostatecznie zamieszkać w Anglii w Manchesterze. Na jej poezję ma wpływ wojna, uchodźstwo, tęskni za rodziną i krajem ojczystym. Ciężko chora umiera 9 lipca 1945 roku.
Wiersze Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej stały się tekstami piosenek m.in. Ewy Demarczyk, Czesława Niemena, Kayah i Krystyny Jandy.
Bibliografia:
Życie listami pisane / Agnieszka Stabro. – Warszawa : Bellona, 2013
Zestawienie bibliograficzne:
Cztery nieznane listy Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej z lat 1935-1939 / tł. z fr. i oprac. Małgorzata Nosowska // Pamiętnik Literacki. – 2012, z. 3, s. 183-193
Listy Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej do Lolka / oprac. Tadeusz Januszewski // Kresy, 1997, nr 2, s. 218-224
„Mamidło” matka Kossaków / Barbara Wachowicz // Nasz Dziennik. – 2015, nr 200, s. 18-20
Poetka miłości : Maria Pawlikowska-Jasnorzewska. Scenariusz spotkania / Bogumiła Pińczuk // Biblioteka w Szkole. – 2011, nr 12, s. 23-25
Secesyjna Maria Pawlikowska-Jasnorzewska / Justyna Bajda // Polonistyka. – 2007, nr 1, s. 27-32
„Słowniki” i „Fotografia” : o dwóch wierszach Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej / Kazimierz Nowosielski // Topos. – 2019, nr 1, s. 42-47
Śmierć poetki / Maria Pawlikowska-Jasnorzewska ; oprac. Rafał Podraza // Gazeta Wyborcza. – 2012, nr 255, dod. Gazeta na Święto, s. 22
/Artykuły znajdują się w czasopismach dostępnych w Czytelni KBP/
