W tym roku obchodzimy 125. rocznicę urodzin Marii Kuncewiczowej – pisarki cenionej za głębokie i refleksyjne studia psychologiczne postaci.
Urodziła się 30 października 1895 r. w Samarze w Rosji.
Studiowała literaturę francuską na uniwersytecie w Nancy, filologię polską w Krakowie na Uniwersytecie Jagiellońskim i w Warszawie na Uniwersytecie Warszawskim, a także śpiew w konserwatoriach w Warszawie i Paryżu.
Debiutowała opowiadaniem „Bursztyny” na łamach pisma studenckiego Pro arte et studio, pod nazwiskiem Dołęga-Szczepańska.
Lata dwudzieste i trzydzieste to także okres jej współpracy z licznymi czasopismami, były to m. in. Bluszcz, Kobieta współczesna i Wiadomości Literackie. A w późniejszych latach także Twórczość, Literatura, i Więź.
W 1921 r. wyszła za mąż za Jerzego Kuncewicza, eseistę, prawnika i polityka, rok później urodziła syna Witolda, jej jedyne dziecko.
Pierwszym istotnym dziełem pisarki był wydany w 1927 r. zbiór opowiadań zatytułowany „Przymierze z dzieckiem", w którym porusza problem i temat macierzyństwa.
Współpracowała z radiem jako autorka m. in. pierwszej w polskiej radiofonii powieści radiowej „Dni powszednie państwa Kowalskich”.
W 1938 r. została laureatką Złotego Wawrzynu Polskiej Akademii Literatury.
Znaczną część życia spędziła za granicą, we Francji, Anglii, Stanach Zjednoczonych. Wykładała literaturę polską na uniwersytecie w Chicago.
W latach siedemdziesiątych pisarka na stałe wróciła do kraju, zamieszkała w Kazimierzu nad Wisłą, gdzie zmarła 15 lipca 1989 r.
Do najbardziej znanych dzieł pisarki należą:
„Cudzoziemka" - powieść, która przyniosła jej rozgłos i międzynarodowe uznanie. Jest to studium psychologiczne kobiety, która nie może odnaleźć swego miejsca na świecie. Pierwowzorem bohaterki była matka pisarki.
„Tristan 1946" - historia miłosna przeniesiona z okresu średniowiecza w realia powojenne.
„Dwa księżyce" – opowieści o Kazimierzu Dolnym, ukochanym miejscu pisarki.
„Gaj oliwny" – powieść o wojnie widzianej oczyma małego dziecka.
„Fantomy" – zbiór opowieści – wspomnień o rodzinie, przyjaciołach, podróżach, spotkaniach.
„Fantasia alla polacca"– eseje inspirowane osobą i twórczością Stanisława Przybyszewskiego.
Bibliografia:
Britannica : edycja polska. T. 22. Kr –Le / red. Wojciech Wolarski. – Poznań : Kurpisz, 2001
Maria Kuncewiczowa / Stanisław Żak. – Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973
Rozmowy z Marią Kuncewiczową / wybór i opracowanie Helena Zaworska. – Warszawa: Czytelnik, 1983
Zestawienie bibliograficzne:
„Ciężar obecności” : dopełnienie autobiograficznych wątków twórczości Marii Kuncewiczowej w listach do męża (1944-1958) / Alicja Szałagan // Pamiętnik Literacki. – 2006, z. 4, s. 95-116
Czarny Księżyc : legendarna Kuncewiczówka wystawiona na sprzedaż / Joanna Podgórska // Polityka. – 2001, nr 46, s. 62-64
Cztery razy „Cudzoziemka” / Anna Jurga-Rychlińska // Polonistyka. – 2001, nr 6, s. 355-360
Fragment jako forma autobiografii : „Fantomy” i „Natura” Marii Kuncewiczowej / Eliza Woźnicka // Pamiętnik Literacki. – 2002, z. 2, s. 69-89
Kazimierzowskie sentymenty w Dwóch księżycach Marii Kuncewiczowej / Janina Szczęśniak // Kultura i Społeczeństwo. – 2014, nr 5, s. 25-29
Każdy zna jakąś Różę / Małgorzata Piekarska // Książki : magazyn literacki. – 2018, nr 9, s. 19
Macierzyństwo w kleszczach stylu / Jeanette Masumbuku // Polonistyka. – 2004, nr 8, s. 30-33
Maria Kuncewiczowa i „Leśnik” w kręgu paryskiej „Kultury” / Alicja Szałagan // Pamiętnik Literacki. – 2010, z. 1, s. 37-54
Od fizjologii do filozofii macierzyństwa / Ewa Krasowska // Kresy. – 1996, nr 4, s. 90-97
„Uśmiech niezbędny do życia” : o „Cudzoziemce” Marii Kuncewiczowej / Maria Kamińska // Polonistyka. – 1995, nr 7, s. 476-481
/Artykuły znajdują się w czasopismach dostępnych w Czytelni KBP/
