15 września 2022 r. w Czytelni Głównej Krośnieńskiej Biblioteki Publicznej odbył się wykład historyka dra Andrzeja Gerlacha „Papież Jana Paweł I - fakty i tajemnice z życia”. Spotkanie zorganizowane zostało przez Zarząd Krośnieńskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
Dr Andrzej Gerlach przedstawił sylwetkę Jana Pawła I: dzieciństwo i młodość, drogę do kapłaństwa i pokorną służbę Kościołowi oraz bardzo krótki pontyfikat. Szczególną uwagę zwrócił na tajemnicze okoliczności śmierci papieża. Przytaczał fakty odkryte w archiwach watykańskich, prezentował też historyczne (w wielu przypadkach nigdy wcześniej niepublikowane) fotografie - pokazujące życie Jana Pawła I - człowieka niezwykle otwartego, nazywanego „papieżem uśmiechu”.
Jan Paweł I (Albino Luciani) urodził się 17 października 1912 r. w górskiej wiosce Forno di Canale, w północnych Włoszech. Pochodził z ubogiej rodziny. Jego rodzicami byli Giovanni i Bortolomea Luciani. Ojciec przyszłego papieża był zagorzałym antyklerykałem, uchodził wręcz za antychrysta. Natomiast matka wychowywała małego Albina w duchu katolickim. To ona oraz ksiądz Filippo Carli, proboszcz z pobliskiego kościoła, mieli największy wpływ na światopogląd chłopca.
W 1923 r. Albino Luciani wstąpił do Niższego Seminarium Duchownego w Feltre. Od 1928 r. uczył się w Wyższym Seminarium Duchownym w Belluno. Na księdza wyświęcony został w 1935 r. Krótko służył jako wikary w swojej rodzinnej wiosce Forno di Canale. W 1937 r. został wykładowcą seminarium w Belluno. Pracując tam, podjął studia na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim i w 1947 r. uzyskał doktorat z teologii. Także w 1947 r. został mianowany kanclerzem biskupim, a w 1954 r. biskup Belluno Girolamo Bartolomeo Bortignon uczynił go wikariuszem generalnym swojej diecezji.
15 grudnia 1958 r. papież Jan XXIII powołał go na biskupa diecezji Vittorio Veneto.
Biskup Luciani był człowiek wielkiej skromności. Mieszkał w spartańskich warunkach na zamku San Martino w Cenedzie. Nosił zwykłą sutannę. Często odwiedzał kalekich i chorych. Jego środkiem lokomocji był rower albo stary, zużyty samochód.
W 1969 r. papież Paweł VI mianował go patriarchą Wenecji. W latach 1972-1976 Albino Luciani pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Konferencji Episkopatu Włoch. W 1973 r. podczas konsystorza został wyniesiony do godności kardynalskiej z kościołem tytularnym San Marco.
6 sierpnia 1978 r. zmarł papież Paweł VI. 26 sierpnia 1978 r., w drugim dniu konklawe, obradujący kardynałowie wybrali Albina Lucianiego na papieża.
Jako pierwszy w historii papież, Luciani przyjął dwa imiona: Jan Paweł I.
Uroczyste rozpoczęcie pontyfikatu odbyło się 3 września 1978 r. Albino Luciani zrezygnował z tradycyjnego ceremoniału towarzyszącego papieskiej intronizacji. Zamiast papieskiej tiary włożył zwykłą piuskę, nie pozwolił też nieść się na tronie używanym podczas uroczystości, ale szedł pieszo.
Po wyborze na papieża, Albino Luciani przedstawił plan swoich działań, chciał m.in. wdrożyć postanowienia Soboru watykańskiego II, bliskie były mu też hasła sprawiedliwości społecznej. Jednak najważniejszym celem na początku pontyfikatu miała być reforma Banku Watykańskiego, znanego z korupcji i prania brudnych pieniędzy.
Jana Paweł I zmarł w niewyjaśnionych dotąd okolicznościach. 29 września 1978 r. został znaleziony martwy w swoim łóżku. Lekarz stwierdził zgon z powodu zawału serca. Nie przeprowadzono jednak sekcji zwłok. Nie można więc wykluczyć zamachu na życie papieża. Najprawdopodobniej Jan Paweł I został otruty. Do butelki effortilu, codziennie zażywanego przez papieża, by wyrównać niskie ciśnienie krwi, dodany został wywar z naparstnicy, który spowodował zgon.
Pogrzeb Jana Pawła I odbył się 4 października 1978 r. (został pochowany w Grotach Watykańskich, w kamiennym sarkofagu).
4 września 2022 r. papież Franciszek podczas uroczystej eucharystii na placu św. Piotra dokonał beatyfikacji Jana Pawła I, wpisując go w poczet błogosławionych Kościoła katolickiego.
Jak mówił w czasie wykładu dr Andrzej Gerlach - pontyfikat papieża Jana Pawła I był niezwykle krótki, trwał zaledwie 33 dni, ale jego życie i działalność zasługują na naszą życzliwą pamięć.
Joanna Łach
