Wakacyjne zajęcia realizowane pod hasłem "Etnogadki czyli jak dawniej bywało..." w okresie lipca i sierpnia 2025 r., przybliżają dzieciom dawne zwyczaje i kulturę ludową Podkarpacia oraz życie mieszkańców dawnej wsi.
Zajęcia realizowane są w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: EtnoPolska. Edycja 2025, z projektu „Miejsca, ludzie, rzemiosło = dziedzictwo regionu”, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
8 lipca - Zioła dawniej i dziś
We wtorkowe popołudnie, 8 lipca, w ramach kolejnego wakacyjnego spotkania w bibliotece pod hasłem „Etnogadki czyli jak dawnie bywało”, odbyły się wyjątkowe warsztaty edukacyjne dla dzieci, poświęcone poznawaniu ziół oraz ich zastosowaniu.
Zajęcia rozpoczęły się od krótkiego wprowadzenia i prezentacji świeżo zebranych ziół. Dzieci dowiedziały się, czym są zioła, gdzie rosną i dlaczego od wieków są tak cenione przez ludzi. Prowadząca Anna Morcinek opowiadała o tym, jak zioła wykorzystywano kiedyś: do leczenia przeziębień, jako naturalne środki odstraszające owady czy przyprawy w kuchni. Nie zabrakło też ciekawostek o dawnych zwyczajach ludowych, związanych z suszeniem i przechowywaniem roślin.
Kulminacyjnym punktem warsztatów była część praktyczna — dzieci mogły samodzielnie stworzyć własne kompozycje artystyczne ze świeżo zerwanych ziół. Prace powstawały na papierze, a ich kształty i zapachy zachwycały. Każdy uczestnik zabrał swoje dzieło do domu jako pachnącą pamiątkę z warsztatów.
15 lipca - Tajemnice krywulki
22 lipca - Od gliny do naczynia – poznajemy tajniki garncarstwa
Na kolejnym wakacyjnym spotkaniu w ramach cyklu „Etnogadki czyli jak dawnie bywało”, w Filii nr 4 KBP w dniu 22 lipca br., uczestnicy mieli okazję poznać tajniki pracy garncarza oraz samodzielnie stworzyć naczynia z gliny samoutwardzalnej.
Na początku warsztatów dzieci dowiedziały się czym jest glina, skąd się ją pozyskuje i jak dawniej wyglądała praca garncarza. Prowadząca Anna Morcinek zaprezentowała też różne techniki formowania naczyń – od pracy na kole garncarskim po lepienie ręczne. Uczestnicy mieli okazję zobaczyć przykłady gotowych przedmiotów codziennego użytku, takich jak kubki, miski czy dzbanki, a także poznać cały proces ich powstawania – od surowej gliny, przez formowanie i suszenie, aż po wypalanie w piecu.
Po części teoretycznej przyszedł czas na działania praktyczne. Każdy otrzymał porcję gliny samoutwardzalnej i rozpoczął tworzenie własnych naczyń. W ruch poszły małe dłonie, wałki i wyobraźnia – powstawały miseczki, talerzyki, filiżanki… Na zakończenie każdy mógł zabrać swoje dzieło do domu, gdzie – po kilku godzinach schnięcia – gliniane naczynie stwardnieje i stanie się trwałą pamiątką z warsztatów.
29 lipca - Żniwa, słoma i pająki...
Na kolejnym wakacyjnym spotkaniu z tradycją w Filii nr 4 KBP, w ramach cyklu „Etnogadki czyli jak dawnie bywało”, w dniu 29 lipca br., młodzi uczestnicy poznali dawne zwyczaje związane ze żniwami, pracą na wsi oraz dożynkami – jednym z najważniejszych świąt rolniczych.
Dzieci dowiedziały się między innymi, że słoma, która zostawała po żniwach, nie była odpadem, lecz cennym surowcem – robiono z niej dachy, maty, a także różne ozdoby. Poznały również znaczenie wieńców dożynkowych i dawnych zabaw towarzyszących tej uroczystości.
W części warsztatowej uczestnicy zajęć wykonali pająki ludowe…
Wcześniej dowiedzieli się, że pająki – misternie konstruowane dekoracje ze słomy, bibuły i nici – nie miały nic wspólnego z owadami. Zawieszane pod sufitem w izbach wiejskich, pełniły funkcję świątecznych i noworocznych ozdób, a także symboli pomyślności i urodzaju. Każde dziecko otrzymało zestaw materiałów: papierowe słomki, kolorową bibułę i sznurek. Pod okiem prowadzącej Anny Morcinek, uczestnicy z zapałem konstruowali swoje pająki, łącząc słomki w geometryczne kształty i ozdabiając je barwnymi kwiatami z bibuły.
Efekt - kolorowe, przestrzenne kompozycje, które nie tylko zachwycały estetyką, ale również pokazywały, jak dużo radości może dawać kontakt z tradycyjnym rękodziełem.
Na zakończenie każdy uczestnik zabrał swojego pająka do domu – jako piękną, własnoręcznie wykonaną ozdobę i pamiątkę z wakacyjnych warsztatów.
5 sierpnia - Z Krosna do krosna - mali tkacze w akcji!
W słoneczne popołudnie 5 sierpnia br., na krośnieńskim rynku odbyły się wyjątkowe warsztaty tkackie dla dzieci, które miały na celu przybliżenie najmłodszym mieszkańcom miasta bogatej tradycji tkackiej regionu oraz rozwijanie ich kreatywności.
Na początku uczestnicy mieli okazję poznać historię tkactwa. Prowadząca Anna Morcinek opowiedziała o dawnych rzemieślnikach, którzy działali w Krośnie i okolicach, a także pokazała tradycyjne materiały i wzory wykorzystywane w tkaninach ludowych. Dzieci dowiedziały się jak ważną rolę odgrywało kiedyś tkactwo w codziennym życiu mieszkańców, a także jak wygląda profesjonalne krosno tkackie na którym powstaje tkanina – od przygotowania nici osnowy, przez przeplatanie wątku, aż po gotowy fragment materiału.
Największą atrakcją okazała się część praktyczna warsztatów, podczas której każdy uczestnik mógł spróbować swoich sił w tkaniu na miniaturowych krosnach. Dzieci z ogromnym zaangażowaniem tworzyły własne, kolorowe kompozycje z włóczki, ćwicząc jednocześnie cierpliwość, precyzję i wyobraźnię.
12 sierpnia - Lasowiackie serce czyli tajemnice wycinanek
We wtorkowe przedpołudnie, 12 sierpnia, w ramach kolejnego wakacyjnego spotkania w Filii nr 4 KBP, uczestnicy spotkania mieli okazję przenieść się w czasie, by odkryć piękno dawnych tradycji zdobienia domów na wsi.
Na początku prowadząca Anna Morcinek opowiedziała czym były wycinanki w kulturze ludowej – jak z barwnych papierów tworzono misternie wycięte wzory, którymi dekorowano domy. Szczególną uwagę poświęciła wycinankom lasowiackim – charakterystycznym dla regionu Lasowiaków, zamieszkujących tereny południowo-wschodniej Polski, północnej części Kotliny Sandomierskiej (obszar dawnej Puszczy Sandomierskiej).
Dzieci dowiedziały się m.in., że lasowiackie wycinanki często przybierały formę symetrycznych, geometrycznych kompozycji, a wśród motywów można było znaleźć gwiazdy, kwiaty, a nawet stylizowane sylwetki zwierząt. Dzieci posłuchały również legendy „Serce lasowiackie” z książki „Cudowne lekarstwo i inne bajki ludowe. Podkarpacie”.
A po barwnej opowieści przyszedł czas na część praktyczną. Uzbrojone w kolorowe papiery, nożyczki i odwagę do eksperymentowania, dzieci tworzyły własne prace inspirowane tradycyjnymi wzorami. Na stołach pojawiły się kolorowe „pajączki”, kwiatowe rozety i fantazyjne ornamenty…
Okazuje się, że tradycja może stać się inspirującą przygodą również dziś.
19 sierpnia - Makatki jak malowane
Na kolejnych wakacyjnych spotkaniach z tradycją w Filii nr 4 KBP w dniu 19 sierpnia br., najmłodsi mieli okazję przenieść się w świat tradycji ludowej i własnoręcznie stworzyć barwne makatki.
Na początku spotkania uczestnicy poznali historię makatki – ozdobnej tkaniny, która dawniej zdobiła ściany wiejskich domów. Dowiedzieli się m.in. że makatki pełniły nie tylko funkcję dekoracyjną, ale także praktyczną – chroniły ściany przed zabrudzeniami, a haftowane napisy i motywy niosły ze sobą przesłania moralne i życiowe mądrości. Niektóre makatki przedstawiały sceny z codziennego życia, inne zawierały sentencje przypominające o wartościach rodzinnych czy pracy.
Po części teoretycznej, pod okiem prowadzącej Anny Morcinek, uczestnicy spróbowali stworzyć własne, autorskie makatki. Każde dziecko mogło puścić wodze fantazji i nadać pracy własny, niepowtarzalny charakter. Powstały zarówno makatki inspirowane dawnymi wzorami, jak i zupełnie autorskie, nowoczesne interpretacje…
