90. rocz. urodzin światowej sławy rzeźbiarki, twórczyni słynnych „abakanów”.
Marta Magdalena Abakanowicz-Kosmowska urodziła się 20 czerwca 1930 roku.
Studiowała w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych.
Wykorzystywała tkaninę jako materiał rzeźbiarski, przez łączenie techniki tkania, wiązania i splatania nadała tradycyjnemu tkactwu cechy rzeźby. Niezwykłą intensywność kolorów uzyskiwała używając naturalnych barwników. Stworzyła cykl przestrzennych dzieł, które od jej nazwiska zostały nazwane abakanami, one też stały się jej przepustką do światowych salonów. W 1962 r. na Międzynarodowym Biennale Tkaniny w Lozannie dzieła artystki zachwyciły publiczność i krytykę, trzy lata później artystka została nagrodzona złotym medalem na Biennale w São Paulo.
Następne prace ugruntowały jej pozycję światowej artystki. Jednym z najbardziej znanych dzieł Abakanowicz jest instalacja „Embriologia”, znajduje się w kolekcji Tate w Wielkiej Brytanii.
Motywem, który stale powraca w jej twórczości jest człowiek – gromady anonimowych, niemal identycznych postaci ludzkich, stojących, kroczących lub siedzących – wystawianych w muzeach lub umieszczanych w krajobrazie. Ludzką sylwetkę multiplikowała, ustawiała w niekończące się szeregi i ubierała w płótno workowe.
Sztuka Abakanowicz, chociaż wywodzi się z tkactwa, wykracza poza jego granice i łączy się z rzeźbą i malarstwem. Od lat 80. Abakanowicz zaczęła używać do rzeźbienia postaci ludzkich również brązu, spawanych metali, drewna i kamienia. Zaczęła również rysować węglem i malować farbami olejnymi.
Wiele projektów realizowała w przestrzeni miejskiej. Monumentalne plenerowe rzeźby artystki zdobią dziś parki i place największych światowych metropolii. Można je zobaczyć w Muzeum Miejskim w Hiroszimie, Ogrodzie Rzeźby Muzeum Izrael w Jerozolimie, w parku Granta w Chicago, przed Princeton University Art Museum, w Parku Olimpijskim w Seulu, a także w Poznaniu, Warszawie i innych miastach w Polsce i na świecie.
„Miedzy mną a materiałem, z którego tworzę, nie ma pośrednictwa narzędzi. Wybieram go rękami. Rękami kształtuję. Ręce przekazują mu moją energię. Tłumaczą zamysł na kształt, zawsze przekażą coś, co wymyka się konceptualizacji. Ujawniają nieuświadomione”- tak mówiła o swojej pracy zmarła w 2017 roku artystka.
Bibliografia:
Współczesna sztuka polska / red. Andrzej Ryszkiewicz. – Warszawa : Arkady, 1981
Zestawienie bibliograficzne:
A jak Abakan / Karol Sienkiewicz // Gazeta Wyborcza. – 2017, nr 94, s. 30
Abakanowicz – osobność / Danuta Wróblewska // Zeszyty Literackie. – 2005, nr 3, s. 197-198
Bliżej przyrody / Maria Brodzka-Bestry // Tygodnik Solidarność. – 1996, nr 1, s.16
Kandydaci na ekrany / Wiesław Kot // Przegląd. – 2017, nr 14, s. 36-38
Magdalena Abakanowicz 1930-2017 / Mariusz Hermansdorfer // Odra. – 2017, nr 6, s. 45-46
Między rozumem a szaleństwem / Magdalena Abakanowicz ; rozmawia Piotr Sarzyński // Polityka. – 2001, nr 33, s. 46-47
Obraz świata Magdaleny Abakanowicz / Wojciech Wilczyk // Tygodnik Powszechny. – 1998, nr 20, s. 13
Samotność w tłumie : Abakanowicz: czas na nowe odczytanie / Agnieszka Sabor, Piotr Kosiewski // Tygodnik Powszechny. – 2010, nr 28, s. 32-33
Sztuka poza językiem / Malwina Wapińska // Dziennik Gazeta Prawna. – 2010, nr 147, dod. Kultura, s. 13
Wbrew wydziedziczeniu / Jaromir Jedliński // Odra. – 2002, nr 11, s. 55-62
/Artykuły znajdują się w czasopismach dostępnych w Czytelni KBP/
