W związku z obchodami Roku Władysława Stanisława Reymonta – Krośnieńska Biblioteka Publiczna zrealizowała w dniu 28 maja 2025 r. w Czytelni Gł. KBP wydarzenie pn. „CHŁOPI” Od Nowa.
Gości powitała Dyrektor KBP Elżbieta Staroń, a licznie zgromadzonej publiczności, dr Zofia Bartecka-Prorok w wykładzie „Chłopi – powieść o ciągłym rozpoczynaniu od nowa”, zaprezentowała wybrane fakty z życia i twórczości Władysława Reymonta.
Uczestnicy spotkania wysłuchali również koncertu zespołu „Chłopki”, a na koniec zagłębili się w świat bohaterów najważniejszej powieści Reymonta, czytając fragmenty „Chłopów”.
Zofia Bartecka-Prorok krótko przedstawiła dzieje życia Władysława Reymonta oraz historię powstania jego powieści „Chłopi” - wyróżnionej w 1924 r. Literacką Nagrodą Nobla. Przypomniała, że pisarz urodził się w rodzinie wiejskiego organisty, nie zdobył gruntownego wykształcenia, praktykował u szwagra krawca, pracował jako kolejarz i robotnik, próbował też sowich sił w teatrze. W 1900 r. uległ wypadkowi w czasie podróży koleją, otrzymał wysokie, astronomiczne wręcz odszkodowanie (38,5 tys. rubli), które pozwoliło mu w spokoju pisać „Chłopów”. Władysław Reymont nie tylko stworzył „chłopską epopeję”. Spod jego pióra wyszły też inne utwory, m.in.: „Komediantka”, „Ziemia obiecana”, „Wampir” czy „Bunt”. Jego powieści tłumaczone były na wiele języków. Natomiast „Chłopi” doczekały się kilku adaptacji filmowych (1922 - film w reż. Eugeniusza Modzelewskiego; 1972 - serial telewizyjny w reż. Jana Rybkowskiego; 2023 - animowany dramat filmowy w reż. Doroty Kobieli i Hugh Welchmana). Z. Bartecka-Prorok omówiła też koncepcję bowaryzmu w odniesieniu do trzech postaci literackich: Emmy Bovary - tytułowej bohaterki powieści „Pani Bovary” Gustawa Flauberta, Izabeli Łęckiej - bohaterki „Lalki” Bolesława Prusa oraz Jagny Paczesiówny - głównej bohaterki „Chłopów” Władysława Reymonta.
Zespół „Chłopki” tworzą trzy dziewczyny: Katarzyna Bednarz, Magdalena Mayer i Joanna Zemanek, które łącząc muzykę i słowo, tworzą przestrzeń do wypowiedzenia o życiu na wsi tego, co nie mogło wybrzmieć w czasach kiedy tworzył Reymont. „W naszych kompozycjach głos babek i prababek nabiera wymiaru symbolicznego i jednocześnie namacalnego — ukonkretnia się i w końcu zostaje usłyszany. Muzyka i słowa stają się przestrzenią, w której to, co wtedy nie mogło być wypowiedziane, czy wyśpiewane, teraz, po stu latach, może wybrzmieć otwartym głosem” – mówiły Członkinie zespołu.
Po koncercie fragmenty powieści „Chłopi” przeczytało blisko 40 osób, prezentując publiczności świat Reymontowskiej wsi, skomplikowane relacje bohaterów i wielobarwne życie mieszkańców Lipiec…
Samo czytanie, fragmentem opisu jesieni w Lipcach, zainaugurował Prezydent Miasta Krosna Piotr Przytocki; następnie dialog Boryny i Jagny zaprezentowali: Anna Dubiel - Przewodniczącą Komisji Kultury, Sportu i Turystyki Rady Miasta Krosna oraz Zbigniew Kubit – Przewodniczący Rady Miasta Krosna; a dialog Jagustynki i Wawrzyna przeczytał Bronisław Baran – Radny Sejmiku Województwa Podkarpackiego.
Kolejne fragmenty powieści czytali: słuchacze Krośnieńskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku - Teresa Sokołowska, Irena Zajdel, Ewa Smerecka, Antonina Sytnik; Ewa Gorczyca-Kwilosz – wicedyrektor Zespołu Szkół Muzycznych w Krośnie; Joanna Sowa – Naczelnik Wydziału Promocji Urzędu Miasta Krosna; Renata Pernal – nauczyciel-polonista z II LO w Krośnie; młodzież z Centrum Aktywności Młodzieży - Wiktoria Warchoł, Milena Syrek, Klaudia Stanosz, Zuza Kamińska, Karolina Hokhveis wraz z koordynatorką CAM Sylwią Barnett; Anna i Przemysław Polańscy; młodzież z II Liceum Ogólnokształcącego - Aleksandra Urban, Katarzyna Rak, Zofia Drozd, Paulina Dubis, Amelia Henzel; Czesława Góral – mieszkanka Domu Pomocy Społecznej nr 1 w Krośnie; przedstawiciele Energodarskiego Klubu Kultury Polskiej im. Henryka Sienkiewicza - Anna Kravets, Natalia Szulzhenko, Oleksandr Kvasha, Ruslan Lutsyk, Illia Rakus; komisarz Paweł Buczyński – Oficer Prasowy Komendy Miejskiej Policji w Krośnie; Klaudia Hus; Kinga Włoch – Animatorka kultury regionalnej w Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej; Jacek Buczyński – Prezes Krośnieńskiej Fundacji Rozwoju; młodzież z I Liceum Ogólnokształcącego w Krośnie - Weronika Gagatek, Weronika Grodzińska, Lena Ladzińska, Zuzanna Krawczyk.
Wydarzenie zrealizowano ramach projektu „REYMONT Od Nowa”, który Krośnieńska Biblioteka Publiczna realizuje przy dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: Reymont. Interwencje oraz przy pomocy finansowej Miasta Krosna.
